Język Czarnokrajestański
Język Czarnokrajestański
(Këlht Svæziläjdeg)

Kejlśt Szvaecilajdeg

po IV reformie KWOK'u

Gwara Teffelhägezahl

1) Fonetyka:

Ø - ol
h - ś
ä - aj
æ - ae
ü - uj
ë - ej
ö - oj
õ - y
h - h

 
2) Odmiana przez osoby:
Osoba:                                              Końcówka czasownika:
Jæ - Ja                                          -e
Te - Ty                                         -ëh
Øh - On                                        -ët
Äh - Ona                                       -ät
Üh - Pan / Pani                              -üt
Vøg - My                                      -ot
Väg - Wy                                      -at
Vüg - Oni                                      -it
Vög - Panowie / Panie                   -üt

3) Äfæbejt (Alfabet):

A Ä Æ B D E Ë F G H H I J K L M N O Ö Ø P R S S T U Ü V W Y Z 

4) Vërbajat at 4 kälhat (Czasowniki w 4 gwarach):

Czasowniki w czterech gwarach
nr
Znaczenie Teffelhä Õbberlhä Dëderlhä Dõberlhä
1 Być Bëjt Beejt Bët Bejt
2 Mieć Häjt Haajt Hæt Hakt
3 Iść Guhët Gueet Ght Kejt
4 Jechać Färt Förd Fät Fibët
5 Nazywać się Nämt Naamet Nät Natët
6 Mówić Zählt Zaaht Zäht Zaahet
7 Spać Slëpt Sleept Slëpt Slëpteerlet
8 Kupować Bõnt Byntet Käfet Kaaft
9 Rozumieć/ Znać Gnöt Gnoot Knët Knejt
10 Czytać Lërt Leerd Lërt Leerjët
11 Pisać Srëbet Sreejbejt Sräbt Sreebejtlet
12 Dziękować Dänket Daankt Dänkd Dänketlet
13 Prosić Dirget Dirdet Dirged Dirgetlet
14 Przepraszać Søret Søret Søret Søret

końcówką bezokolocznika jest litera -t, jeżeli końcówką tematu jest -d, to temat nie otrzymuje końcówki bezokoloicznika. np. Jechać - Förd (Fojrd) odmieniając go przez osoby: Förde... itd.
Odmieniuając przez osoby jakiś czasownik kończący się na -t w bezokoliczniku, otrzymamy:
np. Beejt  - Beeje, Beejëh ... itd.
tematem Beejt, jest - Beej
Jeżeli w końcówce tematu jest litera, powtarzająca się w końcówce, piszemy tylko jedną!

UWAGA!
W gwarze
Dõberlhä, nie ma litery "G", zastępuje się ją literą "K"!
Osoby w tej gwarze:
Jæ, Tu, Ojh, Ajh, Ujh, Vøk, Väk, Vük, Vök.
Końcówki są takie same.

W gwarze
Dëderlhä, "h", nie czyta się jako "ś", lecz ta litera jest czytana normalnie "h" i w tej gwarze nie ma litery "H"

W gwarze
Õbberlhä, "h", jest nieme.

5) Substäjat  bëjit dæt sämmedeg at älje kälhat. (Rzeczowniki są takie same we wszystkich gwarach.):

Rodzajniki określone:

Det - ten
Dat - ta
Dæt - ci
Dät - te

Det Mõn (Myn) - człowiek
Dat Mäla (Majla) - kobieta
Det Vemäl (Femajl) - mężczyzna
Det Hüm (Hujm) - dom
Dat Kæz (Kaec) - kot
Det Hõnd (Hynd) - pies
Det Vagn (Fagn) - samochód
Dæt Skülai (Szkujlai) - szkoła
Det Vrandi (Frandi) - kolega
Dat Vranda (Franda) - koleżanka
Det Ënt (Ejnt) - koniec
Det Ähtungmërk (Aśtungmejrk) - uwaga
Dat Heelfa (Helfa) - pomoc
Det Hõspitäleer (Hyszpitajleer) - Szpital
Det Hër (hejr) - Pan
Dat Hära (hajra) - Pani
Dät Jänsat (jajnsat) - spodnie
Dät Gõgelag (gygelag) - okulary
Dät Parjæ (Parjae) - para (rzeczy)
Det Bøjigrafte (Boljigrafte) - długopis
Dat Drungi (Drungi) - ołówek
Dat Karteela (kartela) - kartka
Dät Karteelä (kartelai) - karty do gry
Dat Spläa (szplaja) - gra
Det Bak (Bak) - torba/ blecak/ worek
Det Vörk (Fojrk) - praca
Det Kindej (kindej) - dziecko
Det Radet (radet) - rower
Dat Bläse (blajse) - bluza
Dat Bläsi (blajsi) - bluzka
Det Vido (Fido) - okno
Dät Dõrsä (Dyrsaj) - drzwi
Det Zimme (Cime) - pokój
Det Kino - kino
Det Lampe - lampa
Det Gärge (Gajrge) - garaż
Dat Øvisa (Olfisa) - bióro
Det Läjde (Lajjde) - kraj

Aby utworzyć osobę mnogą, czy to w rzeczowniku, czy czasowniku, wymawiane jako przed ostatnią literę, musi być "a"
np. spodnie - 
Dät Jänsat  
ale też
para (rzeczy)- Dät Parjæ (czyt. Parjae)
np. drzwi - Dät Dõrsä (Dyrsaj)
Przed ostatnią literą nie jest "a", ale w wymowie tak! 

6) Dät Nømeralä (Cyfry):

0 Nø (Nol)
1 Äre (Ajre)
2 Zvë (Cfej)
3 Trõ (Try)
4 Virt (Firt)
5 Vëm (Fejm)
6 Së (Sej)
7 Sø (Syl)
8 Äkt (Ajkt)
9 Nëbre (Nejbre)
10 Ti
11 Tiäre (Tiajre)
12 Tizvë (Ticfej)
20 Zvø (Cfol)
21 Zvøäre (Cfolajre)
22 Zvøzvë (Cfolcfej)
30 Trø (Trol)
40 Virø (Firol)
50 Vëø (Fejol)
60 Sëø (Sejol)
70 Søø (Solol)
80 Äkø (Ajkol)
90 Nëbrø (Nejbrol)
100 Hundro (Śundro)
101 Hundro äre
111 Hundro
tiäre
200 Zvëro (Cfejro)

300 Trõro (Tryro)
400
Virtro (Firtro)
500
Vëmro (Fejmro)
1000 Tauses (Tałzes)
1001 Tauses äre (Tałzes ajre)
1011 Tauses
tiäre (Tałzes tiajre)
1111 Tauseshundro tiäre (Tałzesśundro tiajre)

2000 Zvëes (Cfejes)

7) Dät varbai (Kolory)

Svæzi (Szwaeci)
Rõti (Ryti)
Bläi (Blaji)
Gul 
Vërdi (Fejrdi)
Blä (Blaj)
Rosi (Rosi)
Grä (Graj)

8) Dët Ënat at pärat ov dët zählt. (Końcówki w częściach mowy)

Dët anvorat:             
ënat singideg:      ënat multideg:            
 Co robić?                         -t / d                           -
Jaki?; Który?                    -deg                      -dag     
O kim? O czym?                 ov ...                   ov...
Kogo?; Czyje?                    -es                        -as
Komu?; Dokąd?                 to ...                   to ...
Kiedy?                            at ... -elf               at ... -alf
Gdzie?                               at ...                     at ...
Przez co? Którędy?          at ... -er                at ... -ar
Komu? Czemu?                 vor ...                     vor ...
Z Kim?; Z Czym?               mõt ...                    mat ...

9) Anvotat (Pytania):
 Co? - E?
 Który?, Jaki? - Kë?  
 O kim?- Ov Kë?
 Kogo? -Këes?
 Komu? -To Kë?
 Kiedy? -At Kir?
 Gdzie? - At Kæ?
 Którędy? - At Kæer?
  Z kim? - Mõt Kë?

10) Dët Tiad (czasy)

I) Nuntid (czas teraźniejszy)
   Rzeczownik odmieniamy przez osoby normalnie
II) Gangätid (czas przeszły)
   Do odmienionego rzeczownika dodajemy dodatkową końcówkę -vorot. 
   np. at gangelf bëjevort at Mõskva
        Ja w przeszłości byłem w Moskwie
III) Verntid (czas przyszły)
   Do odmienionego rzeczownika dodajemy przedrostek "bal" dodatkową końcówkę -ørot
   np. Te per së jarai bal häjëhørot det vagn.
         Ty za sześć lat będziesz miał samochód.

Pytania:
Jeżeli chcemy utworzyć pytanie, stosujemy inne ułożenie zdania.
czasownik - rzeczownik - osoba
np.

Te per së jarai bal h
äjëhørot det vagn.
Bal häjëhørot det vagn per së jarai Te?
Ty będziesz miał za sześć lat samochód?

Jeżeli chcemy utworzyć pytanie z przedrostkiem "czy?", to przed pytaniem normalnym piszemy "Dä".
np.
bal häjëhørot det vagn per së jarai Te?
Czy ty będziesz miał samochód za sześć lat?

Odpowiedzi:
Taa - Tak
Näg -
Nie
lëss - potwierdzenie używane w drugiej części krótkiej odpowiedzi.
kën - zaprzeczenie, używane w drugiej części krótkiej odpowiedzi i zaprzeczenie przed czasownikiem.
         (połączone w czasie przyszłym z bal, dając "
kënbal" i wolnostojące w innych czasach)
-długa odpowieć:
Taa, Te per së jarai bal häjëhørot det vagn.
Tak, ty będziesz miał samochodu za 6 lat.
Näg,
Te per së jarai kënbal häjëhørot det vagn.
Nie, ty nie będziesz miał samochodu za 6 lat.

-krótka odpowieć:
Taa, Te lëss.
Tak, ty tak.
Näg, Te kën.
Nie, ty nie.
Podstawowe zwroty:
Cześć - Hade
Dzień dobry - Güdtäk
Do widzenia - Vadüh
Co słychać - E bëjt at tu?
Dobrze - Güd


Vøg dänkeot per læret vøgas këlht!
Dziękujemy za naukę naszego języka!

 

Zegarek:
 
Gazeta
 
Utworzono oficjalną gazetę Federacji Czarnego Kraju. Zapraszamy. Link otrzymacie w MENU->GAZETA
 
Dzisiaj stronę odwiedziło już 7 odwiedzający (25 wejścia) tutaj!
Ta strona internetowa została utworzona bezpłatnie pod adresem Stronygratis.pl. Czy chcesz też mieć własną stronę internetową?
Darmowa rejestracja